Ramazan, kamerî yılın Şaban’dan sonra, Şevval’den önce gelen dokuzuncu ayının adıdır.
Orucun farz kılındığını bildiren âyetlerin hemen ardından Ramazan’ın insanlara doğru yolu gösteren ve hakkı batıldan ayıran Kur’an’ın indirildiği ay olduğu belirtilir ve bu aya ulaşanların oruç tutması emredilir (2/Bakara, 185).
Ramazanın başlıca özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
1) Kur’ân-ı Kerîm bu ayda indirilmeye başlanmış olup âyet ve hadislerde bin aydan daha hayırlı olduğu bildirilen (el-Kadr 97/3; Nesai, “Şıyam”, 5) Kadir gecesi de bu ayın içindedir.
2) Mâlî bir ibadet olan fitrenin (fıtır sadakası) bu ayın sonunda ve bayramdan önce ödenmesi gerekir.
3) “Kur’an ayı” denilen Ramazan ayında çokça Kur’an okuyup tefekkür etmek müstehab kabul edilmiştir.
Kim inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek Ramazan’da teravih namazını kılarsa geçmiş günahları bağışlanır. (Buhârî, Îmân, 37; Müslim, Müsâfirîn, 173)
Kim inanarak ve sevabını da Allah’tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa geçmiş günahları bağışlanır. (Buhârî, Îmân, 28; Müslim, Sıyam, 203)
Ramazan ayı girdiğinde cennet kapıları açılır, cehennem kapıları kapanır ve şeytanlar zincirlerle bağlanır. (Buhârî, Savm, 5; Müslim, Sıyam, 1)
Oruçlu için iki sevinç vardır: Biri, orucu açtığı zamanki sevincidir; diğeri de Rabbine kavuştuğu zamanki sevincidir. (Buhârî, Savm, 2)
Her bir iyilik için on mislinden yedi yüz misline kadar karşılık olabilir; fakat oruç başkadır. Çünkü oruç benim içindir ve onun ecrini ben vereceğim. (Müslim, “Sıyam”, 164)
Ey iman edenler! Sizden önceki (ümmet)lere yazıldığı gibi, sizin üzerinize de oruç tutmak yazıldı (farz kılındı). Olur ki bu sayede takvâya erersiniz. (2/Bakara, 183)
(Farz kılınan oruç) sayılı günlerdir. Sizden kim, (o günlerde) hasta veya seferde ise o, (tutamadığı) günler sayısınca başka günlerde (oruç tutar. İhtiyarlığından veya tedavisi mümkün olmayan bir hastalıktan dolayı) oruç tutmaya gücü yetmeyenlere, (her güne karşılık) bir yoksulu (sabah akşam) doyuracak bir fidye vermesi (gerekli)dir. Kim de gönülden gelerek (daha fazla) bir ihsanda bulunursa, bu, onun için daha hayırlıdır. Bununla beraber (zor da olsa, işin önemini) bilirseniz, oruç tutmanız, sizin için daha hayırlıdır. (2/Bakara, 184)
